Acta Scientiarum Polonorum
Silvarum Colendarum Ratio et Industria Lignaria

Wstęp. W pracy przedstawiono ocenę wpływu domieszki olszy szarej (Alnus incana (L.) Moench) na wzrost i kształtowanie się wybranych cech sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) w warunkach suchego oligotroficznego siedliska na pożarzysku.

Materiał i metody. Materiał badawczy pochodzi z wyodrębnionej części stałej powierzchni doświadczalnej Katedry Hodowli Lasu, założonej na terenie Nadleśnictwa Potrzebowice. Doświadczenie założono na obszarze pożarzyska, współrzędne geograficzne (52° 85'N 16° 17'E). Eksperyment powstał w układzie blokowym z 6 powtórzeniami. Zastosowano 5 wariantów doświadczalnych sosny z olszą: wariant 1 - 100% sosny (So100); wariant 2 - 75% sosny (So75), 25% olszy (Ol25); wariant 3 - 50% sosny ( So50), 50% olszy (Ol50); wariant 4 - 25% sosny (So25), 75% olszy (Ol75); wariant 5 - 100% olszy (Ol100). Obserwacje i pomiary biometryczne sosny zwyczajnej, wykonano po 21 latach od założenia doświadczenia (wiek biologiczny drzew – 23 lata).

Wyniki. Średnia przeżywalność olszy szarej wynosiła 15,6%, natomiast sosny zwyczajnej 46,6%. Średnia wysokość olszy w całym eksperymencie wynosiła blisko 1,4 m. W tym samym czasie sosna zwyczajna osiągnęła wysokość ponad 9 m. Pod względem wielkości pierśnicy (DBH) najwyższe wartości uzyskano dla sosny zwyczajnej, rosnącej z domieszką 75% olszy szarej, średnio 11,13 cm. Zaobserwowano, że zmniejszenie udziału olszy spowodowało również spadek wartości średnich pierśnic sosny zwyczajnej. Analiza wariancji wskazała statystycznie istotne różnice w wielkości pierśnicy sosny rosnącej w różnym zmieszaniu z olszą szarą (F = 9,779; p= 0,000352).

Wnioski. Olsza szara ma pozytywny wpływ na wzrost sosny zwyczajnej. Wysoki udział olszy szarej (50% i więcej) może powodować obniżenie produktywności i ogranicza możliwość pozyskania surowca w cięciach pielęgnacyjnych. Wydłużenie pozytywnego oddziaływania olszy na sosnę można osiągnąć przez wybór rzędowej formy zmieszania oraz zwiększenie jej udziału do 50%.