Acta Scientiarum Polonorum
Silvarum Colendarum Ratio et Industria Lignaria

Z jodłą (Abies alba) związanych jest w Polsce 7 rodzimych (europejskich) gatunków mszyc (Hemiptera: Sternorrhyncha: Aphidomorpha). Dwa z nich należą do kladu mszyc jajorodnych (Aphidina ovipara) i rodziny ochojnikowatych [Adelgidae: Adelges (Dreyfusia) piceae, A. (Aphrastasia) pectinatae), pozostałe do kladu mszyc żyworodnych (Aphidina vivipara) z 4 rodzin (Aphididae: Elatobium abietinum, Lachnidae: Cinara (Cinara) confinis, C. (C.) pectinatae), Mindaridae: Mindarus abietinus, Pemphigidae: Prociphilus (Prociphilus) bumeliae]. W naturalnych warunkach (niezakłóconych ponad normatywnymi czynnikami ekologicznymi) taksony te tworzą związane z jodłą konsorcjum o określonym (mak. do 7 gatunków) składzie, a ich populacje są ustabilizowane, o w miarę stałej liczebności i jej sezonowej dynamice. Stan taki nie zagraża żywicielowi, wręcz przeciwnie, jest pożądany w prawidłowo funkcjonującym ekosystemie, a ponadto korzystny z punktu gospodarczego, gdyż np. spadź mszyc z rodzaju Cinara jest doskonałym pożytkiem dla pszczół (spadziowe miody iglaste). Sytuacja może ulec zaburzeniom gdy zmienią się warunki abiotyczne (zwłaszcza klimatyczne) lub biotyczne np. pojawi się gatunek nierodzimy. W Polsce takie 2 gatunki, mające status inwazyjnych i obcych (IGO) zostały wykryte – Adelges (Dreyfusia) nordmannianae oraz Cinara (Cinara) curvipes. Celem przeprowadzonych prac było zbadanie aktualnego stanu fauny mszyc związanej z jodłą, w obszarze jej reintrodukcji w Karkonoskim Parku Narodowym. Materiał do badań zebrano standartowymi metodami jakościowymi a do określenia dynamiki liczebności zastosowano „pułapki lepowe” zakładane na 5 okresów badawczych. Prace prowadzono w 2021 i 2022 r.; jakościowe na 22 stanowiskach badawczych, a ilościowe na 10 z nich. W wyniku przeprowadzonych prac stwierdzono w obszarze badań wszystkie wymienione powyżej gatunki (w tym IGO) oraz formę hybrydową pomiędzy A. (D.) piceae a A. (D.) nordmannianae. Skład konsorcjów (uwzględniając „hybrydę”) wahał się od 3 do 5 taksonów (ze stałymi elementami stanowionymi przez Cinara pectinatae i Mindarus abietinus), co wskazuje na charakter jeszcze nieustabilizowany, dążący do klimaksu. Badania ilościowe mniej więcej odzwierciedliły ogóle cykle życiowe mszyc; przy czym fakt nie zaobserwowania zmniejszenia liczebności mszyc z rodzaju Cinara w okresie letnim sugerowałby ich niewielką migrację na korzenie, co mogłoby być związane z niekorzystnymi dla nich warunkami tam panującymi. Na podstawie wyników badań można też rekomendować użycie opasek lepowych w celu ograniczenia liczebności obiałek, zwłaszcza Adelges nordmannianae ale tylko w okresie późno zimowym ‒ wczesno wiosennym.